1. Vì sao bé bắt đầu ăn dặm dễ bị táo bón?

Khi bước vào giai đoạn ăn dặm (thường từ 6 tháng tuổi), hệ tiêu hóa của bé vẫn còn rất non nớt. Bé bắt đầu chuyển từ chế độ “toàn sữa” sang ăn các loại thực phẩm đặc hơn, đây là bước thay đổi lớn mà cơ thể cần thời gian để thích nghi.

Một số nguyên nhân phổ biến khiến bé ăn dặm bị táo bón gồm:

Thiếu nước

Trước 6 tháng, bé nhận đủ nước từ sữa mẹ hoặc sữa công thức. Khi bắt đầu ăn dặm, lượng chất rắn tăng lên, nhưng mẹ lại quên bổ sung thêm nước. Phân vì thế bị khô và khó di chuyển trong ruột, dẫn đến bé bị táo bón khi ăn dặm.

Thức ăn quá đặc, ít chất xơ

Bé mới ăn dặm, nhiều mẹ thường nấu bột hoặc cháo đặc, nghiền mịn quá kỹ khiến gần như không còn chất xơ. Thiếu chất xơ khiến ruột “lười co bóp”, làm chậm quá trình tiêu hóa.

Bé ăn dặm bị táo bón

Cắt sữa mẹ quá sớm

Sữa mẹ chứa nhiều enzym tiêu hóa và lợi khuẩn tự nhiên giúp phân mềm và dễ đi ngoài. Khi mẹ giảm bú sữa quá nhanh, bé mất đi nguồn hỗ trợ tiêu hóa tự nhiên này.

Bổ sung sắt hoặc canxi sai cách

Các sản phẩm bổ sung sắt, canxi cho bé nếu dùng khi bụng đói hoặc uống liều cao có thể gây táo bón. Đây là tác dụng phụ khá phổ biến trong giai đoạn trẻ 6 tháng ăn dặm bị táo bón.

Bé ít vận động

Khi bé chưa biết bò hoặc chỉ nằm nhiều, nhu động ruột sẽ hoạt động kém. Cơ thể ít vận động cũng khiến phân di chuyển chậm trong đại tràng, dễ gây táo bón.

2. Dấu hiệu bé bị táo bón khi ăn dặm

Không phải bé nào “ít đi ngoài” cũng là bị táo bón. Mẹ có thể dựa vào những dấu hiệu sau để nhận biết:

• Bé đi ngoài ít hơn 3 lần/tuần.
• Phân khô, vón cục, hoặc có lẫn máu do nứt hậu môn.
• Bé rặn đỏ mặt, khóc khi đi vệ sinh.
• Bụng chướng, biếng ăn, khó ngủ.
• Hơi thở có mùi và phân nặng mùi hơn bình thường.

Nếu tình trạng này kéo dài trên 7–10 ngày, hoặc bé đau bụng, biếng ăn nặng, mẹ nên đưa bé đi khám để được tư vấn cụ thể.

Dấu hiệu bé bị táo bón khi ăn dặm

3. Bé ăn dặm bị táo bón nên làm gì?

Khi bé ăn dặm bị táo bón, thay vì lo lắng hay tìm ngay đến thuốc, mẹ nên bắt đầu từ việc điều chỉnh chế độ ăn, nước uống và sinh hoạt hàng ngày.

Bổ sung đủ nước

Từ 6 tháng tuổi, bé có thể uống thêm nước lọc (khoảng 100–200ml/ngày), chia nhỏ trong ngày. Ngoài ra, mẹ có thể cho bé uống nước rau luộc, nước lê hấp hoặc nước cam pha loãng để tăng lượng nước và chất xơ tự nhiên.

Thêm rau củ và trái cây mềm

Đây là “chìa khóa vàng” giúp làm mềm phân.
Một số thực phẩm tốt cho bé bị táo bón gồm:

• Rau xanh: mồng tơi, rau dền, cải bó xôi.
• Củ quả: khoai lang, bí đỏ, cà rốt hấp.
• Trái cây: lê, đu đủ, chuối chín, táo hấp.

Gợi ý thực đơn cho bé mới ăn dặm bị táo bón:

• Sáng: Cháo yến mạch, chuối nghiền
• Trưa: Cháo bí đỏ, thịt bằm
• Tối: Cháo khoai lang, rau ngót

Thực đơn gợi ý cho bé mới ăn dặm bị táo bón

Duy trì bú sữa mẹ hoặc sữa công thức

Dù đã ăn dặm, mẹ vẫn nên duy trì 2–3 cữ bú mỗi ngày. Sữa mẹ vẫn là nguồn dưỡng chất và nước giúp hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru.

Thêm chất béo lành mạnh

Một ít dầu oliu, dầu gấc hoặc dầu dừa trong mỗi bữa ăn sẽ giúp làm trơn ruột, giúp phân di chuyển dễ dàng hơn.

Massage bụng & tập vận động

Mẹ có thể nhẹ nhàng xoa bụng bé theo chiều kim đồng hồ 5–10 phút sau bữa ăn.
Hoặc cho bé nằm ngửa, cử động hai chân theo kiểu “đạp xe đạp”, đây là cách đơn giản mà hiệu quả giúp kích thích nhu động ruột.

Massage bụng cho bé

Tập thói quen đi vệ sinh đúng giờ

Khi bé lớn hơn, mẹ nên tập cho bé đi ngoài sau mỗi bữa sáng. Việc hình thành thói quen cố định giúp ruột hoạt động ổn định và hạn chế táo bón tái phát.

4. Bé ăn dặm nên ăn gì để không bị táo bón?

Một chế độ ăn cân bằng giữa nhóm tinh bột, chất xơ, chất béo, nước là chìa khóa quan trọng giúp phòng ngừa táo bón.

Hạn chế: phô mai, khoai tây chiên, chuối xanh, cà rốt sống, vì các thực phẩm này có thể khiến bé khó đi ngoài hơn.

Chế độ ăn cân bằng cho bé

5. Một số lưu ý quan trọng mẹ nên biết

• Không tự ý dùng thuốc xổ, men tiêu hóa hoặc siro nhuận tràng nếu chưa hỏi ý kiến bác sĩ.
• Quan sát phản ứng của bé khi thay đổi thực đơn, có thể bé bị dị ứng hoặc không hợp một loại thực phẩm nào đó.
• Giữ tinh thần thoải mái: Nhiều bé sợ đau khi đi ngoài nên càng nín, khiến tình trạng nặng hơn. Hãy khuyến khích và tạo tâm lý dễ chịu cho bé.
• Giữ vệ sinh đồ ăn dặm sạch sẽ: Dụng cụ ăn dặm cần được tiệt trùng thường xuyên để tránh rối loạn tiêu hóa.

6. Khi nào cần đưa bé đi khám?

Nếu mẹ đã điều chỉnh chế độ ăn nhưng sau 5–7 ngày bé vẫn không cải thiện, hoặc có các dấu hiệu sau, hãy đưa bé đi khám sớm:

• Bé nôn trớ, bỏ ăn, sụt cân.
• Phân có máu hoặc nhầy, bọt khí
• Bụng trướng, bé đau quặn khóc nhiều.

Bác sĩ sẽ kiểm tra kỹ hơn để loại trừ nguyên nhân bệnh lý như dị tật hậu môn, thiếu men tiêu hóa hoặc rối loạn hấp thu.

Kết luận

Bé ăn dặm bị táo bón là tình trạng phổ biến và thường không nguy hiểm nếu mẹ hiểu rõ nguyên nhân và xử lý đúng cách.

• Bổ sung nước và chất xơ hợp lý
• Giữ thói quen bú sữa mẹ
• Cho bé vận động, massage đều đặn

Một bữa ăn dặm vui vẻ, tiêu hóa tốt sẽ giúp bé hấp thu dinh dưỡng trọn vẹn và phát triển khỏe mạnh mỗi ngày.

Gợi ý từ Mama’s Choice:

Để giờ ăn của bé luôn vui vẻ và thoải mái, mẹ có thể chọn Bộ ăn dặm silicone Mama’s Choice chất liệu an toàn, mềm mại, dễ vệ sinh và có đế hít chống đổ. Bé ăn ngon hơn, mẹ yên tâm hơn, tiêu hóa cũng vì thế mà nhẹ nhàng hơn!