Thiếu máu sau sinh, mẹ cần cảnh giác

Sau khi “vượt cạn”, nhiều mẹ gặp tình trạng mẹ sau sinh bị thiếu máu. Thiếu máu sau sinh thường xảy ra khi lượng hồng cầu hoặc huyết sắc tố (hemoglobin) ở mẹ giảm xuống mức thấp, không đủ mang oxy đến mô và các cơ quan.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này: mất máu khi sinh, nhu cầu sắt tăng cao trong thời kỳ trước và sau sinh, mẹ ăn uống thiếu sắt, hoặc cơ thể mẹ vốn đã thiếu sắt từ trước.

Mẹ sau sinh đau đầu chóng mặt

Dấu hiệu phổ biến bao gồm: mẹ cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt, da tái nhợt, tim đập nhanh, khó thở khi gắng sức, đôi khi cảm giác lạnh tay chân.

Mẹ sau sinh bị thiếu máu

Nếu không được xử lý đúng, thiếu máu sau sinh có thể ảnh hưởng đến tâm trạng mẹ, làm giảm năng lượng, ảnh hưởng đến việc cho bú và chăm sóc bé.

Vì vậy, việc nhận biết và bổ sung đúng là rất quan trọng.

Thiếu canxi sau sinh, điều mẹ cần biết

Bên cạnh sắt, khoáng chất canxi cũng rất quan trọng cho mẹ sau sinh. Nhiều mẹ quan tâm vấn đề canxi cho mẹ mới sinh hoặc mẹ sau sinh có cần bổ sung canxi.

Thực tế, nhu cầu canxi ở phụ nữ cho con bú không luôn tăng lên đáng kể so với giai đoạn bình thường – tuy nhiên, để đảm bảo xương và răng mẹ khỏe mạnh, cũng như cung cấp cho con qua sữa mẹ, điều này vẫn cần được chú ý.

Theo nhiều nguồn, lượng canxi khuyến nghị cho mẹ cho con bú khoảng 1.000 mg mỗi ngày nếu trên 18 tuổi. Ở một số hướng dẫn khuyến nghị lên tới 1.200-1.300 mg/ngày.

Mẹ sau sinh có cần bổ sung canxi

Dấu hiệu thiếu canxi sau sinh có thể không rõ ràng ngay nhưng nếu mẹ ăn uống thiếu, xương dễ bị mất khoáng, có thể đau lưng, mỏi xương, răng yếu, và nếu cho con bú, mẹ có nguy cơ bị giảm mật độ xương sau này.

Mẹ sau sinh thiếu máu/thiếu sắt nên bổ sung thế nào?

Những điều nên làm

• Ăn nhiều thực phẩm giàu sắt như thịt đỏ (bò, cừu), thịt gia cầm, gan, hải sản (nếu ăn được), đậu lăng, đậu hũ, cải bó xôi, và kết hợp với nguồn vitamin C (cam, ổi, kiwi, ớt chuông) để tăng hấp thu sắt non-heme.
• Sau sinh nếu bị thiếu máu, mẹ có thể cần bổ sung sắt bằng đường uống hoặc trong trường hợp nghiêm trọng, có thể truyền sắt tĩnh mạch (tùy theo đánh giá bác sĩ).
• Uống nhiều nước, nghỉ ngơi đủ, cho bú đều hoặc hút sữa nếu cần, vì cơ thể mẹ cần phục hồi và có sữa tốt cho bé.

Thiếu sắt không nên ăn gì?

Khi bổ sung sắt, mẹ cần tránh hoặc hạn chế một số thực phẩm có thể làm giảm hấp thu sắt như: trà và cà phê uống ngay sau bữa ăn (chứa tanin), sữa và sản phẩm từ sữa uống hoặc ăn ngay trước/bữa sắt (canxi làm cản trở hấp thu sắt), thức ăn nhiều chất phytate hoặc oxalate (như rễ cây, đậu nhiều vỏ, rau chua chưa ủ kỹ).

Mẹ sau sinh ăn gì?

Sau sinh, mẹ cần chú ý đến dinh dưỡng đa dạng:

• Nguồn protein tốt: thịt nạc, cá, trứng, sữa, đậu.
• Rau xanh, trái cây để cung cấp vitamin C, acid folic, chất xơ.
• Tinh bột từ gạo, khoai, bánh mì nguyên hạt để có năng lượng cho vic cho con bú.
• Bổ sung thêm sắt bằng thực phẩm + có thể viên sắt (nếu bác sĩ chỉ định).

Mẹ sau sinh nên bổ dung dinh dưỡng đa dạng

Mẹ sau sinh thiếu canxi, cách bổ sung đúng

Mẹ sau sinh cần bao nhiêu canxi?

Như đã nói, lượng khuyến nghị từ 1.000 mg tới khoảng 1.300 mg mỗi ngày cho người cho con bú. Nếu mẹ ăn uống tốt, lượng này có thể đạt được từ thực phẩm mà không cần viên uống bổ sung nhiều hơn.

Canxi mẹ sau sinh nên bổ sung như thế nào?

• Từ thực phẩm: sữa, sữa chua, phô-mai, các loại đậu, đậu nành/đậu phụ, cá nhỏ còn xương (nếu ăn được), rau lá xanh đậm như cải xoăn, bông cải xanh.
• Nếu ăn uống khó đạt đủ, mẹ nên tham khảo bác sĩ để bổ sung viên canxi hoặc phối hợp vitamin D để tăng hấp thu.
• Chia nhỏ liều: nếu bổ sung viên > 500mg canxi nên chia nhiều lần trong ngày vì hấp thu tốt hơn.
• Tránh ăn nhiều cafe, rượu, và ăn nhiều muối vì chúng có thể ảnh hưởng đến mật độ canxi của xương.

Mẹ sau sinh có cần bổ sung canxi?

Có – Nếu xác định ăn uống chưa đủ, hoặc có yếu tố nguy cơ như mẹ ít vận động, tiền sử loãng xương, chế độ ăn ít sữa hoặc đậu, rau lá xanh. Tuy nhiên, nếu mẹ ăn uống đa dạng và đủ thực phẩm giàu canxi thì không nhất thiết phải bổ sung quá liều. Nhiều nghiên cứu cho thấy bổ sung cực cao không giúp tăng lượng canxi trong sữa mẹ nhiều hơn.

Vì thế, mẹ nên tham khảo bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để lựa chọn liều và thời điểm phù hợp.

Song hành: Bổ sung cả sắt và canxi 

• Khi mẹ bổ sung sắt và canxi đồng thời, cần lưu ý: canxi có thể cản trở hấp thu sắt nếu dùng cùng thời điểm. Vì vậy nên dùng sắt và canxi cách nhau ít nhất 2 giờ.
• Việc uống viên đa khoáng có thể thuận tiện nhưng nếu chứa nhiều canxi cùng lúc với sắt thì hiệu quả bổ sung sắt có thể giảm.
• Mẹ nên ưu tiên ăn sắt trước bữa ăn hoặc cùng vitamin C, trong khi canxi có thể uống sau bữa hoặc cùng bữa nhẹ.
• Cho bú đều và nghỉ ngơi đủ để cơ thể mẹ tái tạo và hấp thu dinh dưỡng tốt hơn.

Khi nào mẹ cần gặp bác sĩ?

Nếu mẹ gặp những dấu hiệu sau thì nên đi khám:

• Mệt mỏi kéo dài, khó thở, tim đập nhanh, chóng mặt (có thể là thiếu máu sau sinh nặng).
• Xương, răng nhức đau, mỏi lưng, có dấu hiệu mất xương rõ rệt (có thể nghi thiếu canxi sau sinh hoặc loãng xương).
• Dùng viên bổ sung nhưng không cải thiện triệu chứng, hoặc có phản ứng phụ như táo bón, tiêu chảy, đau bụng.
• Có bệnh lý nền (ví dụ tuyến giáp, thận, tiêu hóa) ảnh hưởng hấp thu sắt/canxi.
  Trong những trường hợp này, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm hemoglobin, ferritin (cho sắt), và đo mật độ xương hoặc xét nghiệm canxi/vitamin D nếu nghi vấn.

Kết luận

Cho con bú là hành trình thiêng liêng, nhưng mẹ cũng cần được chăm sóc đầy đủ về dinh dưỡng. Nếu bạn đang lo lắng về thiếu máu sau sinh hay thiếu canxi sau sinh, hãy ghi nhớ:

• Nhận biết sớm dấu hiệu và bổ sung bằng chế độ ăn hợp lý, bổ sung theo chỉ dẫn.
• Tránh những thực phẩm làm giảm hấp thu sắt (như cà phê, trà, sữa uống liền ngay với bữa sắt).
• Đảm bảo lượng canxi mẹ sau sinh đủ khoảng 1.000-1.300 mg/ngày, từ thực phẩm hoặc viên bổ trợ nếu cần.
• Kết hợp vận động nhẹ nhàng, nghỉ ngơi, và cho bú đúng cách để cả mẹ & bé đều khỏe mạnh.
• Luôn tham khảo bác sĩ hoặc chuyên gia nếu có dấu hiệu bất thường.

Mong rằng bài viết này sẽ là nguồn tham khảo hữu ích để bạn, người mẹ sau sinh, có thể chăm sóc bản thân đúng cách và an toàn. Nếu bạn muốn, mình có thể gửi thêm bảng thực đơn mẫu hoặc gợi ý món ăn giàu sắt, canxi dành riêng cho mẹ sau sinh. Bạn có muốn không?