Tắc sữa là một trong những vấn đề phổ biến ở mẹ sau sinh, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của mẹ và việc nuôi con bằng sữa mẹ. Bài viết này giúp mẹ nhận biết đúng tắc tia sữa, nguyên nhân đồng thời hướng dẫn cách xử lý hiệu quả và an toàn tại nhà.

Dấu hiệu nhận biết tắc tia sữa 

Tắc tia sữa là gì?

Tắc tia sữa là tình trạng các ống dẫn sữa trong tuyến vú bị chặn, khiến sữa không thể thoát ra ngoài. Sữa bị ứ đọng gây đau nhức, sưng tấy và có thể dẫn đến viêm tuyến vú hoặc áp xe vú nếu không được xử lý kịp thời.

Nguyên nhân gây tắc tia sữa

• Cơ thể sản xuất quá nhiều sữa: Khi hormone prolactin tăng cao, cơ thể sản xuất sữa vượt quá nhu cầu bé bú, gây ứ đọng và tắc tia sữa.
• Giai đoạn đầu sau sinh: Những ngày đầu sau sinh, tuyến sữa hoạt động mạnh trong khi bé chưa bú hiệu quả, dễ khiến sữa tồn đọng và gây tắc.
• Bé bú sai cách: Bé ngậm không đúng khớp ngậm làm lực hút yếu, sữa không được rút hết, dần gây tắc.
• Áp lực lên bầu ngực: Áo ngực chật, nằm đè ngực khi ngủ, địu con sai tư thế đều có thể làm tắc tia sữa.
• Không hút sữa thừa: Nếu sữa tiết ra nhiều mà không được bú hết hay hút ra ngoài sẽ ứ đọng và gây tắc.
• Mẹ căng thẳng, stress: Stress làm giảm hormone oxytocin, ảnh hưởng đến việc tiết và tống sữa, làm tăng nguy cơ tắc tia.

5 dấu hiệu nhận biết tắc tia sữa

Việc nhận biết sớm các dấu hiệu tắc tia sữa đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị, giúp mẹ giảm đau, tránh biến chứng và duy trì nguồn sữa cho con.

5 dấu hiệu nhận biết tắc tia sữa

1. Sữa không ra hoặc ra rất ít

• Sữa không chảy đều, có thể ngắt quãng hoặc chỉ chảy thành từng giọt nhỏ.
• Mẹ có thể quan sát thấy một bên ngực ít tiết sữa hơn hoặc hoàn toàn không có sữa.
• Khi hút sữa, lượng sữa ra rất ít, dù ngực đang căng tức.

2. Bầu ngực cứng và đau tức

• Mẹ cảm thấy bầu ngực căng, nặng nề hơn bình thường, không thoải mái dù bé đã bú xong.
• Có cảm giác đau nhói bên trong, đau âm ỉ hoặc đau tăng dần theo thời gian.
• Đau có thể khu trú một điểm, thường là nơi bị tắc tia – khác với cơn đau lan tỏa khi cương sữa sinh lý.

3. Tắc tia sữa có cục cứng đau

• Khi sờ tay vào ngực, mẹ dễ dàng cảm nhận được một hay nhiều cục cứng ở một vị trí nhất định.
• Cục cứng này thường rắn chắc, không di động, gây đau khi ấn.
• Vị trí thường gặp là gần nách hoặc quanh quầng vú – nơi có nhiều ống dẫn sữa tập trung.
• Đây là dấu hiệu điển hình của tắc tia sữa có cục cứng đau, cần xử lý sớm để tránh viêm tắc lan rộng.

4. Vùng da quanh ngực có thể đỏ hoặc nóng

• Khi tắc tia sữa kéo dài (thường sau 24–48 giờ), vùng bị tắc có thể trở nên sưng nóng, tấy đỏ.
• Đây là dấu hiệu cảnh báo tình trạng viêm tuyến vú cấp, nếu không xử lý có thể tiến triển thành áp xe vú.

5. Sốt nhẹ, ớn lạnh, mệt mỏi

• Một số mẹ có thể sốt nhẹ từ 37,5–38,5°C, kèm theo cảm giác lạnh run, đau đầu, mệt mỏi.
• Đây là phản ứng viêm ban đầu của cơ thể khi có sữa ứ đọng lâu trong tuyến vú.
• Nếu sốt cao hơn (trên 38,5°C), có thể đã chuyển sang viêm nặng hoặc áp xe.

Cách thông tắc tia sữa hiệu quả tại nhà

Khi nhận thấy dấu hiệu tắc tia sữa, mẹ nên áp dụng một số phương pháp thông tắc tia sữa dưới đây:

Massage – Chườm ấm

• Chườm ấm bằng túi chườm ngực vào vùng bị tắc trong 15–20 phút giúp làm mềm mô tuyến vú.
• Dùng tay nhẹ nhàng massage từ vùng xa núm vú về phía đầu vú để kích thích dòng sữa chảy hoặc dùng máy thông tắc tia sữa để massage ngực.

Sử dụng máy massage ngực thông tắc tia sữa

Cho bé bú thường xuyên 

• Bé là "máy hút sữa" hiệu quả nhất.
• Nên thay đổi tư thế bú để bé bú hết các tia sữa bị tắc, đặc biệt là tư thế cằm bé hướng về phía cục tắc.

Sử dụng lá bồ công anh chữa tắc tia sữa

Lá bồ công anh đun với 900ml nước rồi đun cô đặc cho tới khi nào còn khoảng 300l nước thì tắt bếp và chắt ra bát uống. Bài thuốc này có tác dụng tuyệt vời trong việc thanh nhiệt cơ thể, giảm đau cũng như chữa căng tức ngực, tắc tia sữa rất an toàn và hiệu quả.

Dùng máy hút sữa

• Hút sau khi bé bú hoặc thay thế nếu bé bú yếu.
• Hút đều hai bên ngực, đặc biệt ở bên bị tắc nhiều hơn.

Sử dụng máy hút sữa giúp mẹ giảm tắc tia sữa

Thông tắc tia sữa bằng các dụng cụ chuyên dụng

• Sử dụng máy thông tắc tia sữa, túi chườm ngực, miếng dán lạnh Hydrogel, máy hút sữa… để cải thiện tình trạng tắc tia sữa.

Lưu ý: Trường hợp bạn không thể tự xử lý tắc tia sữa, hãy chọn cơ sở uy tín về dịch vụ chăm sóc tắc tia sữa, tránh tình trạng lạm dụng gây tổn thương tuyến vú.

Kết Luận

Tắc tia sữa là tình trạng phổ biến nhưng hoàn toàn có thể xử lý được nếu mẹ phát hiện sớm và chăm sóc đúng cách. Đừng ngại tìm đến sự hỗ trợ từ chuyên gia hoặc bác sĩ khi cần. Sức khỏe của mẹ là nền tảng cho sự phát triển toàn diện của bé!

Liên quan đến tắc sữa, Mẹ tham khảo thêm kiến thức cương sữa sinh lý, áp xe ngực để có giải pháp khắc phục nhanh nhất tại nhà nhé:

• Phân Biệt Cương Sữa – Tắc Tia – Áp Xe Ngực & Giải Pháp Nhanh