Làm mẹ là hành trình nhiều hạnh phúc nhưng cũng không ít vất vả. Có những ngày mẹ mệt mỏi, cảm cúm, thậm chí sốt nhẹ… và điều làm nhiều mẹ lo lắng nhất chính là:

“Sữa mẹ lúc này có còn tốt cho bé không? Có nên tạm ngừng cho bú?”

Câu trả lời sẽ khiến mẹ yên tâm: Trong hầu hết các trường hợp, sữa mẹ vẫn là nguồn dinh dưỡng và kháng thể quý giá nhất cho con – ngay cả khi mẹ đang ốm.

Vì sao sữa mẹ vẫn hoàn hảo kể cả khi mẹ ốm?

Theo thông tin trong chương trình Thực hành và vận động nuôi con sữa mẹ của WABA - Liên minh hành động vì Nuôi con sữa mẹ thế giới:

• Không có bằng chứng khoa học nào chứng tỏ chất lượng sữa mẹ thay đổi dưới nhu cầu phát triển của con, cho dù bà mẹ ăn uống khiêm tốn tối thiểu và có sức khỏe trung bình.
• Sữa mẹ sử dụng dưỡng chất từ chế độ dinh dưỡng và kho dự trữ chất trong cơ thể mẹ, do đó sữa mẹ có khả năng tự cân đối từ kho dự trữ đó, hầu hết rất dồi dào trong cơ thể các bà mẹ sau sinh (nhờ lượng mỡ dự trữ trong thai kỳ).
• Khi mẹ đói tạm thời chưa kịp ăn hay khi mắc các bệnh thông thường, chất lượng sữa mẹ cũng không thay đổi.
• Chỉ khi mẹ bị suy dinh dưỡng trầm trọng trong một thời gian dài.

(Trích dẫn 68 ngộ nhận & giác ngộ về nuôi con sữa mẹ - sai và khó, đúng và dễ - Chuyên gia Betibuti Thạc sĩ Lê Nhất Phương Hồng)

Chất lượng sữa mẹ không thay đổi kể cả khi mẹ ốm

Vậy nên sữa mẹ không chỉ là thức ăn mà còn là “lá chắn miễn dịch tự nhiên”:

• Chứa đầy đủ dưỡng chất cân đối cho từng giai đoạn phát triển của bé.
• Có kháng thể (IgA, IgG, lactoferrin) giúp bé chống lại virus, vi khuẩn.
• Giảm nguy cơ mắc bệnh hô hấp, tiêu hóa và nhiều bệnh viêm nhiễm khác.

Khi mẹ bị cảm cúm, cơ thể sẽ tự sản sinh kháng thể và gửi thẳng vào sữa. Bé bú mẹ trong giai đoạn này sẽ được “truyền” miễn dịch, giúp bé chống lại chính mầm bệnh làm mẹ mệt mỏi – điều mà sữa công thức không thể làm được, bạn có thể tìm hiểu chi tiết hơn lợi ích của sữa mẹ dành cho bé tại đây.

Vậy nên, mẹ bị cảm cúm, sốt nhẹ, ho, viêm họng hay tiêu hóa nhẹ vẫn có thể cho con bú an toàn. Ngừng bú đột ngột không chỉ khiến bé thiệt thòi về dinh dưỡng mà còn dễ làm mẹ căng tức, tắc tia sữa, giảm sữa.

Làm sao để duy trì nguồn sữa cho con khi mẹ ốm?

Khi mẹ ốm, cơ thể mệt mỏi, sức đề kháng giảm, việc chăm con và duy trì sữa đôi khi trở thành áp lực. Nhưng nếu biết cách, mẹ hoàn toàn có thể vừa hồi phục nhanh, vừa giữ được nguồn sữa ổn định cho bé:

Uống đủ nước và ăn thực phẩm dễ tiêu, giàu dinh dưỡng

• Khi ốm, cơ thể dễ mất nước và mệt mỏi hơn bình thường. Mẹ nên uống 2–2,5 lít nước/ngày, ưu tiên nước ấm hoặc canh, súp.

• Ăn các món dễ tiêu và giàu dưỡng chất như cháo gà, súp rau củ, cá hấp, trái cây mềm (đu đủ, chuối chín) để vừa hồi phục sức khỏe, vừa hỗ trợ sữa về đều.

Ăn các món dễ tiêu và giàu dinh dưỡng

• Tránh cà phê, rượu bia, nước ngọt có gas vì có thể làm sữa bị ảnh hưởng chất lượng.

Duy trì lịch bú hoặc hút sữa đều đặn

• Dù mệt, mẹ vẫn nên cho bé bú trực tiếp hoặc hút sữa 2–3 giờ/lần (ban đêm có thể giãn 3–4 giờ).
• Nếu không duy trì đều, sữa sẽ nhanh giảm và dễ gây căng tức, tắc tia sữa.

• Trong trường hợp quá mệt để bế bé, mẹ có thể hút sữa bằng máy hút sữa rảnh tay  để tiết kiệm sức và vẫn giữ dòng sữa ổn định.

Sử dụng máy hút sữa theo lịch đều đặn

Giảm căng tức ngực để sữa thông suôn sẻ

• Chườm ấm 10–15 phút trước khi cho bé bú/hút sữa: giúp làm mềm mô ngực, kích thích phản xạ xuống sữa.
• Chườm lạnh sau khi hút sữa: giảm sưng, giảm đau, giúp bầu ngực thoải mái hơn.

• Có thể sử dụng Túi Chườm hoặc Máy Massage Thông Tia Sữa để hỗ trợ, giúp mẹ đỡ mệt mà vẫn duy trì sữa tốt.

Sử dụng các sản phẩm hỗ trợ để duy trì nguồn sữa

Nghỉ ngơi và thư giãn

• Mẹ cần ngủ đủ giấc (tận dụng lúc bé ngủ), hạn chế làm việc nặng hay thức khuya.
• Giữ tinh thần thoải mái: căng thẳng, lo lắng sẽ làm hormon tiết sữa (oxytocin) bị giảm, khiến sữa xuống ít hơn.
• Có thể nhờ người thân hỗ trợ việc nhà, chăm bé để mẹ tập trung hồi phục.

Nếu cần uống thuốc hoặc điều trị

• Tham khảo ý kiến bác sĩ để chọn thuốc an toàn cho mẹ cho con bú.
• Nếu bắt buộc phải tạm ngừng cho bé bú trực tiếp, hút sữa định kỳ và bảo quản đúng cách để không bị mất sữa.

Lưu ý khi đang cho con bú bị cảm cúm, đau họng

Khi bị cảm cúm hoặc viêm họng, mẹ vẫn có thể cho bé bú, nhưng cần tuân thủ một số nguyên tắc để hạn chế lây bệnh cho con:

• Đeo khẩu trang mỗi khi tiếp xúc gần hoặc khi cho con bú.
• Không ngậm núm vú giả hoặc thìa ăn của trẻ trước khi cho bé dùng, vì dễ truyền vi khuẩn, virus.
• Hạn chế tiếp xúc gần, tránh hôn bé để giảm nguy cơ lây bệnh.
• Khi ho hoặc hắt hơi, che miệng bằng khăn giấy hoặc khuỷu tay, tránh để mầm bệnh phát tán.
• Rửa tay thường xuyên với xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn, đặc biệt trước khi bế hoặc cho bú.

Dù mẹ mệt mỏi, cảm cúm hay sốt nhẹ, sữa mẹ vẫn là món quà tuyệt vời nhất cho con. Chỉ cần mẹ chăm sóc bản thân tốt, giữ vệ sinh và tham khảo ý kiến bác sĩ khi dùng thuốc, bé vẫn được bú mẹ an toàn và nhận đủ dinh dưỡng, kháng thể quý giá.