Trời Lạnh Dễ Tắc Sữa: Nguyên Nhân Và Cách Xử Lý Khoa Học
Những ngày trời trở lạnh, không ít mẹ bỉm than phiền: “Hút sữa đau hơn hẳn, sữa xuống chậm và hay bị tắc tia.”
Thực tế, đây là tình trạng rất thường gặp ở mẹ đang cho con bú khi nhiệt độ giảm. Cơ thể phản ứng với lạnh bằng cách co mạch máu để giữ ấm, và chính phản ứng tự nhiên này lại ảnh hưởng trực tiếp đến dòng sữa.
Vậy vì sao trời lạnh khiến sữa dễ bị tắc, và mẹ có thể xử lý – phòng ngừa như thế nào để dòng sữa luôn thông suốt, ấm áp trong mùa đông? Hãy cùng Mama’s Choice tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.
Vì sao trời lạnh khiến mẹ dễ bị tắc sữa?
Khi thời tiết chuyển lạnh, nhiều mẹ nhận thấy sữa ra chậm, ngực căng tức hoặc thậm chí bị tắc tia sữa. Đây không phải là cảm giác chủ quan mà là phản ứng sinh lý tự nhiên của cơ thể khi gặp lạnh.
Ở nhiệt độ thấp, mạch máu ngoại vi của cơ thể, bao gồm cả vùng ngực co lại để giữ ấm cho các cơ quan quan trọng. Khi các mao mạch quanh tuyến sữa co hẹp, lưu thông máu giảm, dẫn đến:
- Sữa khó di chuyển trong ống dẫn,
- Phản xạ xuống sữa yếu,
- Và nguy cơ sữa bị ứ đọng tăng cao.
Nếu mẹ không kịp thời làm ấm, cho bú hoặc hút sữa đều, phần sữa ứ lại sẽ dễ vón cục, gây tắc tia sữa một trong những vấn đề phổ biến nhất của mẹ mùa lạnh.
Hiểu cơ chế “co mạch” ảnh hưởng thế nào đến dòng sữa
Để dễ hình dung, hãy tưởng tượng tuyến sữa như một mạng lưới ống dẫn nhỏ nối từ nang sữa ra đầu ti.
Khi bé bú hoặc mẹ hút sữa, hormone oxytocin được tiết ra, giúp co bóp cơ quanh ống dẫn để đẩy sữa ra ngoài.
Nhưng khi trời lạnh:
- Các mạch máu quanh tuyến sữa co lại → máu nuôi mô tuyến giảm.
- Cơ co bóp yếu hơn → phản xạ xuống sữa chậm.
- Hormone oxytocin tiết ra ít → dòng sữa di chuyển chậm và không đều.
Khi sữa bị ứ lại quá lâu, nó đặc và vón cục, làm tắc ống dẫn sữa. Mẹ sẽ cảm thấy:
- Ngực căng tức, đau rát, sờ thấy cục cứng
- Bé bú không ra sữa, hút sữa chậm
- Có thể kèm sốt hoặc ớn lạnh nếu viêm bắt đầu hình thành
Dấu hiệu bé bú không ra sữa
Vì vậy, trời lạnh không trực tiếp “làm tắc sữa”, mà là do cơ chế co mạch khiến sữa khó lưu thông, một hiện tượng hoàn toàn có thể phòng ngừa.
Những yếu tố làm tăng nguy cơ tắc sữa mùa lạnh
Bên cạnh nguyên nhân chính là co mạch, các thói quen hàng ngày cũng có thể khiến tình trạng tắc sữa nặng hơn trong mùa lạnh:
- Ngực bị lạnh sau khi tắm hoặc khi ngủ ban đêm
- Không chườm ấm, không kích sữa trước khi hút hoặc cho bé bú
- Mặc áo ngực chật hoặc bó sát, cản trở tuần hoàn máu
- Uống ít nước, cơ thể mất nước khiến sữa đặc
- Bỏ cữ hút sữa đêm hoặc hút không đều
Khi những yếu tố này kết hợp với thời tiết lạnh, nguy cơ tắc sữa tăng cao gấp nhiều lần chỉ sau 1–2 ngày sữa ứ đọng.
Cách xử lý khoa học khi mẹ bị tắc sữa do trời lạnh
Giữ ấm vùng ngực
Trước khi cho bé bú hoặc hút sữa, mẹ nên:
- Chườm ấm vùng ngực 5–10 phút bằng túi chườm nóng Mama’s Choice.
- Không để ngực tiếp xúc trực tiếp với gió lạnh hoặc điều hòa.
- Mặc áo ngực mềm, vừa vặn, giữ nhiệt nhẹ.
Nhiệt ấm giúp giãn mạch máu, tăng lưu thông tuần hoàn, kích thích hormone oxytocin hoạt động mạnh hơn, nhờ đó sữa xuống nhanh và đều hơn.
Chườm ấm vùng ngực bằng túi chườm Mama’s Choice
Massage nhẹ để làm mềm và tan cục sữa ứ
Massage là cách hiệu quả để khơi thông dòng sữa bị tắc.
Mẹ có thể dùng máy massage thông tắc tia sữa Mama’s Choice thiết bị kết hợp rung nhiệt sâu 45°C mô phỏng thao tác tay giúp sữa mềm và tan nhanh hơn.
Máy massage thông tắc tia sữa Mama’s Choice
Cách thực hiện:
- Bật chế độ rung + nhiệt ấm.
- Di chuyển máy theo vòng tròn từ ngoài vào trong, tập trung ở vùng có cục sữa ứ.
- Hút sữa hoặc cho bé bú ngay sau khi massage.
Việc massage đúng cách giúp mở thông ống dẫn sữa, tăng hiệu quả hút và ngăn tái tắc sau đó.
Hút sữa đều đặn
Trong mùa lạnh, mẹ thường ngại hút sữa do cảm giác rét buốt. Tuy nhiên, việc bỏ cữ hoặc hút không đều chính là nguyên nhân khiến sữa ứ lại.
- Duy trì nhịp hút 3–4 tiếng/lần, kể cả ban đêm.
- Nếu cảm thấy đau, có thể dùng phễu silicone mềm Mama’s Choice để giảm ma sát và hút êm ái hơn.
Hút sữa đều đặn giúp giải phóng sữa thừa, tránh hiện tượng “nghẽn tắc dây chuyền” ở nhiều ống dẫn nhỏ.
Mẹ hút sữa đều đặn
Uống đủ nước ấm và giữ tinh thần thoải mái
- Uống 1,5–2 lít nước ấm/ngày giúp sữa loãng hơn, chảy dễ hơn.
- Có thể bổ sung thêm nước gạo rang, nước ấm lá đinh lăng, sữa ấm.
- Tránh stress, vì hormone căng thẳng (adrenaline) có thể ức chế oxytocin, khiến phản xạ xuống sữa yếu.
Uống đủ nước mỗi ngày
Chườm lạnh sau khi thông tia để giảm sưng viêm
Sau khi sữa được thông, mẹ có thể:
- Chườm lạnh 10–15 phút để giảm sưng và làm dịu vùng ngực.
- Dùng miếng dán lạnh Mama’s Choice để phục hồi da đầu ti, cấp ẩm, giảm rát sau hút/bú.
- Có thể kết hợp dầu tràm tự nhiên Herbee xoa nhẹ quanh vùng ngực (không bôi lên đầu ti) để giữ ấm và thư giãn cơ.
Khi nào mẹ cần gặp bác sĩ?
Nếu sau 1–2 ngày áp dụng các cách trên mà mẹ vẫn thấy:
- Cục sữa cứng không tan, đau tăng,
- Vùng ngực đỏ, nóng, sưng to,
- Hoặc có sốt trên 38,5°C, rét run,
Hãy đến bác sĩ chuyên khoa sản hoặc chuyên gia tư vấn sữa mẹ để được kiểm tra tình trạng viêm tuyến sữa hoặc áp xe sữa.
Không nên tự ý nặn hoặc day mạnh vì có thể làm tổn thương mô tuyến và khiến viêm nặng hơn.
Tắc sữa trong mùa lạnh là tình trạng phổ biến nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh và xử lý nhẹ nhàng nếu mẹ hiểu rõ nguyên nhân.
Chỉ cần giữ ấm cơ thể, chườm ấm trước hút, massage đều và duy trì nhịp hút ổn định, mẹ sẽ thấy dòng sữa lưu thông dễ dàng, không còn đau tức hay tắc nghẽn.
Mama’s Choice luôn ở bên đồng hành cùng mẹ với các sản phẩm hỗ trợ thông tia – chăm ngực – giữ ấm an toàn như túi chườm nóng lạnh, máy massage thông tia, miếng dán lạnh phục hồi đầu ti, dầu tràm Herbee…
